PANTIP.COM : K3770672 อยากทราบความหมายของตำแหน่ง "จอมพล" ครับ [ประวัติศาสตร์]

ความคิดเห็นที่ 9

ยศ "จอมพล" เป็นยศสูงสุดทางทหาร ประเทศไทยเริ่มนำยศทหารมาใช้เป็นครั้งแรกในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ในรัชกาลนั้นถือกันว่า จอมพล คือ ตำแหน่งจอมทัพ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำรงพระยศเป็นจอมพล และจอมพลเรือ ในตำแหน่งจอมทัพบกและจอมทัพเรือ เพียงพระองค์เดียว
ต่อมาในรัชกาลที่ ๖ ทรงพระราชดำริว่า แบบธรรมเนียมทหารในต่างประเทศนั้น ถือกันว่า "จอมพล" เป็นยศสูงสุดทางทหาร ส่วน "จอมทัพ" นั้นเป็นตำแหน่งสำหรับองค์พระประมุข นายทหารที่ครองตำแหน่งสูงสุดในการบังคับบัญชาทหารก็ย่อมจะมียศสูงสุดได้ถึงจอมพล จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศจอมพลแก่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช จเรทหารทั่วไปซึ่งทรงพระเกียรติยศเสมอด้วยเสนาบดีกระทรวงกลาโหมและกระทรวงทหารเรือ ต่อมาได้โปรดพระราชทานยศจอมพลแก่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช เสนาบดีกระทรวงกลาโหม และสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ เสนาธิการทหารบก กับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ และเมื่อโปรดให้ทูลกระหม่อมบริพัตรย้ายมาเป็นเสนาธิการทหารบกก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศจอมพลให้ด้วย นับแต่นั้นมาจึงเป็นธรรมเนียมว่า ผู้ที่ได้รับตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ และเสนาธิการทหารบกอาจได้รับพระราชทานเลื่อนยศสูงสุดถึงชั้นจอมพล สุดแท้แต่จะทรงพระมหากรุณา
ขออธิบายเพิ่มเติมว่า โครงสร้างกองทัพไทยนับแต่ พ.ศ. ๒๔๕๑ - ๒๔๗๕ นั้น เสนาบดีกระทรวงกลาโหมและกระทรวงทหารเรือ มีหน้าที่ปกครองบังตับบัญชาส่วนราชการฝ่ายธุรการ ส่วนงานด้านยุทธการและการบังคับบัญชากำลังรบขึ้นตรงต่อเสนาธิการทหารบก เสนาธิการทหารเรือ การแต่งตั้งโยกย้ายนายทหารเป็นอำนาจของเสนาธิการ เสนอความเห็นผ่านเสนาบดีให้นำความกราบบังคมทูล ในกรณีที่เสนาบดีและเสนาธิการมีความเห็นต่างกันให้เสนาธิการกราบบังคมทูลเสนอความเห็นได้โดยตรง (ต่อมาล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ได้โปรดให้นำโครงสร้างการบังคับบัญชานี้ไปปรับใช้กับกระทรวงยุติธรรม ซึ่งโปรดให้แยกอำนาจธุรการออกจากอำนาจตุลาการ ให้เสนาบดีกระทรวงยุติธรรมดูแลรับผิดชอบงานธุรการของศาล ส่วนการพิจารณาพิพากษาอรรถคดีและการปกครองบังคับบัญชาผู้พิพากษานั้นให้อยู่ในอำนาจอธิบดีศาลฎีกาซึ่งเป็นหัวหน้าของตุลาการทั้งมวล)
ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ มีการยุบและแปรสายการบังคับบัญชาทหารจากที่เคยจัดเป็นกองทัพน้อย กองพล กรม กองพัน ลงเหลือเพียงระดับกองพัน นายทหารชั้นนายพลถูกปลดออกจากราชการทั้งหมดเพราะไม่มีสายการบังคับบัญชาระดับสูง ต่อมาเกิดสงครามอินโดจีนต่อด้วยสงครามมหาเอเชียบูรพา ได้เกิดปัญหาในการสนธิกำลังเพื่อปฏิบัติงานในสนามจึงได้มีการรื้อฟื้นสายการบังคับบัญชาระดับกรม กองพล และกองทัพขึ้นมาใหม่ และในการสงครามอินโดจีนนั้นมีนายทหารชั้นผู้ใหญ่ท่านหนึ่งได้แสดงความสามารถในการรบจนสามารถยึดคืนดินแดน ๔ รัฐมลายู (ไทรบุรี กลันตัน ตรังกานู ปลิศ) ที่เราต้องเสียให้อังกฤษ และมณฑลบูรพา (พระตะบอง ศรีโสภณ เสียมราฐ .....) คืนมาจากฝรั้งเศสได้ นายทหารท่านนั้นจึงได้เลื่อนยศเป็นเกียรติประวัติจากนายพลตรี ไปเป็นจอมพล จากนั้นมาก็ได้มีการขอพระราชทานยศจอมพล จอมพลเรือ และจอมพลอากาศ ให้แก่ผู้ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด และยศจอมพลให้แก่ผู้บัญชาการทหารบก ยศจอมพลเรือแก่ผู้บัญชาการทหารเรือ และยศจอมพลอากาศแก่ผู้บัญชาการทหารอากาศ และต่อมคงจะเกรงกันว่าจะเฝือเกินไปหรืออย่างไรไม่ทราบ จึงมีการขอพระราชทานยศจอมพลสามเหล่าทัพให้เฉพาะผู้ที่ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด ส่วนรอง ผบ.สส. และเสนาธิการทหารนั้นคงได้รับพระราชทานยศเป็น พลเอก พลเรือเอก และพลอากาศเอก
นายทหารที่ได้พระราชทานยศจอมพล จอมพลเรือ จอมพลอากาศ เป็นคนสุดท้ายคือ จอมพลประภาส จารุเสถียร และขอบันทึกเป็นเกียรติประวัติแก่ท่านไว้ ณ ที่นี้ว่า เมื่อท่านจอมพลคนสุดท้ายได้เฝ้าฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นครั้งสุดท้ายในชีวิตของท่านเมื่อวันที่ ๘ มกราคม ๒๕๔๐ นั้น มหาดเล็กได้จัดเตรียมเก้าอี้มาให้ท่านนั่งเฝ้าฯ เพราะเห็นว่าท่านอายุกว่า ๘๐ ปีแล้ว จะหมอบเฝ้าไม่สะดวก แต่ท่านก็ยืนกรานว่า "ไม่ได้ จะให้ข้าฯ รับใช้ไปนั่งเทียบเจ้านายได้อย่างไร ฉันจะนั่งกับพื้น" แล้วท่านก็นำคณะหมอบเฝ้าฯ ตามแบบธรรมเนียม

ขออนุญาตเสริมความเห็นที่ ๔ นะครับ นอกจากรายพระนามและนามข้างต้นนั้นแล้ว ต่อมาเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานพระยศ จอมพล จอมพลเรือ และจอมพลอากาศ แก่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จึงนับได้ว่าทรงเป็นสตรีพระองค์แรกที่ได้รับพระราชทานพระยศชั้นจอมพล และเท่าที่ผมจำได้ยังมีพลโทเกรียงไกร อัตตะนันทน์ อีกท่านหนึ่งที่ได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็นจอมพลภายหลังจากถึงแก่อนิจกรรมเพราะเฮลิคอปเตอร์ตกในขณะเดินทางไปราชการในสมัยที่จอมพลถนอม กิตติขจรเป็นนายกรัฐมนตรี

จากคุณ : V_Mee (V_Mee) - [ 29 ก.ย. 48 23:20:38 ]