ความคิดเห็นที่ 2
 
2. ญาณ (อ่านว่า ยาน)คือ ความรู้ ปรีชาหยั่งรู้ ปรีชากำหนดรู้
ญาณ ความรู้นั้นมีหลายลักษณะหลายแบบ
http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%AD%D2%B3
ญาณ ความรู้, ปรีชาหยั่งรู้, ปรีชากำหนดรู้;
ญาณ ๓ หมวดหนึ่ง ได้แก่
๑. อตีตังสญาณ ญาณในส่วนอดีต
๒. อนาคตังสญาณ ญาณในส่วนอนาคต
๓. ปัจจุปปันนังสญาณ ญาณในส่วนปัจจุบัน;
อีกหมวดหนึ่ง ได้แก่
๑. สัจจญาณ หยั่งรู้อริยสัจแต่ละอย่าง
๒. กิจจญาณ หยั่งรู้กิจในอริยสัจ
๓. กตญาณ หยั่งรู้กิจอันได้ทำแล้วในอริยสัจ;
อีกหมวดหนึ่ง ได้แก่ วิชชา ๓
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 13 / 80
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 1 / 80
กตญาณ ปรีชากำหนดรู้ว่าได้ทำกิจเสร็จแล้ว คือ
ทุกข์ ควรกำหนดรู้ได้ รู้แล้ว
สมุทัย ควรละ ได้ละแล้ว
นิโรธ ควรทำให้แจ้ง ได้ทำให้แจ้งแล้ว
มรรค ควรเจริญ ได้เจริญ คือปฏิบัติหรือทำให้เกิดแล้ว
(ข้อ ๓ ในญาณ ๓)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 2 / 80
กรรมวิปากญาณ ปรีชาหยั่งรู้ผลของกรรม แม้จะมีกรรมต่างๆ ให้ผลอยู่มากมายซับซ้อน ก็สามารถแยกแยะ ล่วงรู้ได้ว่าอันใดเป็นผลของกรรมใด
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 3 / 80
กิจจญาณ ปรีชากำหนดรู้กิจที่ควรทำในอริยสัจ ๔ แต่ละอย่าง
คือรู้ว่า
ทุกข์ ควรกำหนดรู้
สมุทัย ควรละ
นิโรธ ควรทำให้แจ้ง
มรรค ควรทำให้เจริญ คือควรปฏิบัติ
(ข้อ ๒ ในญาณ ๓)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 5 / 80
โคตรภูญาณ ญาณครอบโคตร
คือ ปัญญาที่อยู่ในลำดับจะถึงอริยมรรค หรืออยู่ในหัวต่อที่จะข้ามพ้นภาวะปุถุชนขึ้นสู่ภาวะเป็นอริยะ
ดู ญาณ ๑๖
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 6 / 80
จุตูปปาตญาณ ปรีชารู้จุติและอุบัติของสัตว์ทั้งหลาย,
มีจักษุทิพย์มองเห็นสัตว์กำลังจุติบ้าง กำลังเกิดบ้าง มีอาการดีบ้าง เลวบ้างเป็นต้น ตามกรรมของตน
เรียกอีกอย่างว่า ทิพพจักขุ
(ข้อ ๒ ในญาณ ๓ หรือวิชชา ๓, ข้อ ๗ ในวิชชา ๘, ข้อ ๕ ในอภิญญา ๖)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 9 / 80
เจโตปริยญาณ ปรีชากำหนดรู้ในผู้อื่นได้, รู้ใจผู้อื่นอ่านความคิดของเขาได้
เช่น รู้ว่าเขากำลังคิดอะไรอยู่ ใจเขาเศร้าหมองหรือผ่องใส เป็นต้น
(ข้อ ๕ ในวิชชา ๘, ข้อ ๓ ในอภิญญา ๖)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 10 / 80
ฌานาทิสังกิเลสาทิญาณ ปรีชากำหนดรู้ความเศร้าหมอง ความผ่องแผ้ว และการออกแห่งฌาน วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติ ตามความเป็นจริง
(ข้อ ๗ ในทศพลญาณ)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 12 / 80
ญาณ ๑๖ ญาณที่เกิดแก่ผู้บำเพ็ญวิปัสสนาโดยลำดับตั้งแต่ต้นจนถึงจุดหมาย คือมรรคผลนิพพาน ๑๖ อย่างคือ
๑. นามรูปปริจเฉทญาณ ญาณกำหนดแยกนามรูป
๒. (นามรูป) ปัจจัยปริคคหญาณ ญาณกำหนดจับปัจจัยแห่งนามรูป
๓. สัมมสนญาณ ญาณพิจารณานามรูปโดยไตรลักษณ์
๔. - ๑๒. (ตรงกับวิปัสสนาญาณ ๙)
๑๓. โคตรภูญาณ ญาณครอบโคตรคือหัวต่อที่ข้ามพ้นภาวะปุถุชน
๑๔. มัคคญาณ ญาณในอริยมรรค
๑๕. ผลญาณ ญาณในอริยผล
๑๖. ปัจจเวกขณญาณ ญาณที่พิจารณาทบทวน;
ญาณ ๑๖ นี้เรียกเลียนคำบาลีว่า โสฬสญาณ หรือ เรียกกึ่งไทยว่า ญาณโสฬส;
ดู วิปัสสนาญาณ ๙
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 14 / 80
ญาณทัศนะ, ญาณทัสสนะ การเห็นกล่าวคือการหยั่งรู้, การเห็นที่เป็นญาณ หรือเห็นด้วยญาณ อย่างต่ำสุดหมายถึง วิปัสสนาญาณ
นอกนั้นในที่หลายแห่งหมายถึง ทิพพจักขุญาณบ้าง มรรคญาณบ้าง และในบางกรณีหมายถึง ผลญาณบ้าง ปัจจเวกขณญาณบ้าง สัพพัญญุตญาณบ้าง ก็มี ทั้งนี้สุดแต่ข้อความแวดล้อมในที่นั้นๆ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 16 / 80
ญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณทัศนะ ได้แก่ ญาณในอริยมรรค ๔;
ดู วิสุทธิ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 17 / 80
ญาณวิปปยุต ปราศจากญาณ, ไม่ประกอบด้วยปัญญา, ปราศจากปรีชาหยั่งรู้, ขาดความรู้
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 18 / 80
ญาณสังวร สำรวมด้วยญาณ
(ข้อ ๓ ในสังวร ๕)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 19 / 80
ฐานาฐานญาณ ปรีชากำหนดรู้ฐานะ คือสิ่งที่เป็นไปได้ เช่นทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เป็นต้น และอฐานะ คือสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ เช่น ทำดีได้ชั่ว ทำชั่วได้ดี เป็นต้น
(ข้อ ๑ ในทสพลญาณ)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 20 / 80
ทศพลญาณ ดู ทสพลญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 21 / 80
ทสพลญาณ พระญาณเป็นกำลังของพระพุทธเจ้า ๑๐ ประการ เรียกตามบาลีว่า ตถาคตพลญาณ (ญาณเป็นกำลังของพระตถาคต) ๑๐ คือ
๑. ฐานาฐานญาณ
๒. กรรมวิปากญาณ
๓. สัพพัตถคามินีปฏิปทาญาณ
๔. นานาธาตุญาณ
๕. นานาธิมุตติกญาณ
๖. อินทริยปโรปริยัตตญาณ
๗. ฌานาทิสังกิเลสาทิญาณ
๙. จุตูปปาตญาณ
๑๐. อาสวักขยญาณ;
นิยมเขียน ทศพลญาณ;
ดู ญาณ ชื่อนั้นๆ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 22 / 80
ทิพพจักขุญาณ ญาณ คือทิพพจักขุ, ความรู้ดุจดวงอาทิตย์
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 23 / 80
นานาธาตุญาณ ปรีชาหยั่งรู้ธาตุต่างๆ คือรู้จักแยกสมมติออกเป็นขันธ์ อายตนะ ธาตุต่างๆ
(ข้อ ๔ ในทศพลญาณ)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 24 / 80
นานาธิมุตติกญาณ ปรีชาหยั่งรู้อัธยาศัยของสัตว์ ที่โน้มเอียง เชื่อถือ สนใจ พอใจต่างๆ กัน
(ข้อ ๕ ในทศพลญาณ)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 25 / 80
นามรูปปริจเฉทญาณ ญาณกำหนดแยกนามรูป,
ญาณหยั่งรู้ว่าสิ่งทั้งหลายเป็นแต่เพียงนามและรูป และกำหนดจำแนกได้ว่าสิ่งใดเป็นรูป สิ่งใดเป็นนาม
(ข้อ ๑ ในญาณ ๑๖)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 26 / 80
นามรูปปัจจัยปริคคหญาณ ญาณกำหนดจับปัจจัยแห่งนามรูป,
ญาณหยั่งรู้ที่กำหนดจับได้ซึ่งปัจจัยแห่งนามและรูป โดยอาการที่เป็นไปตามหลักปฏิจจสมุปบาท เป็นต้น
(ข้อ ๒ ในญาณ ๑๖)
เรียกกันสั้นๆ ว่า ปัจจัยปริคคหญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 27 / 80
นิพพิทาญาณ ความรู้ที่ทำให้เบื่อหน่ายในกองทุกข์, ปรีชาหยั่งเห็นสังขาร ด้วยความหน่าย;
ดู วิปัสสนาญาณ
นิพพิทานุปัสสนาญาณ ปรีชาคำนึงถึงสังขารด้วยความหน่าย เพราะมีแต่โทษมากมาย แต่ไม่ใช่ทำลายตนเองเพราะเบื่อสังขาร
เรียกสั้นว่า นิพพิทาญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 28 / 80
บุพเพนิวาสานุสติญาณ ดู ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 29 / 80
ปฏิญาณ การให้คำมนโดยสุจริตใจ, การยืนยัน
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 30 / 80
ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องเห็นทางปฏิบัติ
ได้แก่ วิปัสสนาญาณ ๙
(ข้อ ๖ ในวิสุทธิ ๗)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 31 / 80
ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ ญาณอันคำนึงพิจารณาหาทาง,
ปรีชาคำนึงพิจารณาสังขาร เพื่อหาทางเป็นเครื่องพ้นไปเสีย;
ดู วิปัสสนาญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 32 / 80
ปัจจเวกขณญาณ ญาณที่พิจารณาทบทวน,
ญาณหยั่งรู้ด้วยการพิจารณาทบทวนตรวจตรามรรคผล กิเลสที่ยังเหลืออยู่ และนิพพาน (เว้นพระอรหันต์ไม่มีการพิจารณากิเลสที่ยังเหลืออยู่);
ญาณนี้เกิดแก่ผู้บรรลุมรรคผลแล้ว คือ ภายหลังจากผลญาณ;
ดู ญาณ ๑๖
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 33 / 80
ปัจจัยปริคคหญาณ ดู นามรูปปัจจัยปริคคหญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 34 / 80
ปัจจุปปันนังสญาณ ญาณหยั่งรู้ส่วนปัจจุบัน,
ปรีชากำหนดรู้เหตุปัจจัยของเรื่องที่เป็นไปอยู่ รู้ว่าควรทำอย่างไร ในเมื่อมีเหตุหรือผลเกิดขึ้นในปัจจุบัน เป็นต้น
(ข้อ ๓ ในญาณ ๓)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 35 / 80
ปุพเพนิวาสานุสติญาณ ความรู้เป็นเครื่องระลึกได้ถึงขันธ์ที่อาศัยอยู่ในก่อน, ระลึกชาติได้
(ข้อ ๑ ในวิชชา ๓, ข้อ ๔ ในอภิญญา ๖, ข้อ ๖ ในวิชชา ๘, ข้อ ๘ ในทศพลญาณ)
เขียนอย่างรูปเดิมในภาษาบาลีเป็น ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ;
ใช้ว่า บุพเพนิวาสานุสสติญาณ ก็มี
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 36 / 80
ผลญาณ ญาณในอริยผล, ญาณที่เกิดขึ้นในลำดับ ต่อจากมัคคญาณ และเป็นผลแห่งมัคคญาณนั้น ซึ่งผู้บรรลุแล้ว ได้ชื่อว่าเป็นพระอริยบุคคลขั้นนั้นๆ มีโสดาบัน เป็นต้น;
ดู ญาณ ๑๖
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 37 / 80
โพธิญาณ ญาณคือความตรัสรู้, ญาณคือปัญญาตรัสรู้, มรรคญาณทั้งสี่มีโสตาปัตติมัคคญาณ เป็นต้น
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 38 / 80
ภยตูปัฏฐานญาณ ปรีชาหยั่งเห็นสังขารปรากฏโดยอาการเป็นของน่ากลัว เพราะสังขารทั้งปวงนั้นล้วนแต่จะต้องแตกสลายไป ไม่ปลอดภัยทั้งสิ้น
(ข้อ ๓ ในวิปัสสนาญาณ ๙)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 39 / 80
ภังคญาณ ปัญญาหยั่งเห็นความย่อยยับ คือ เห็นความดับแห่งสังขาร
ภังคานุปัสสนาญาณ ก็เรียก
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 40 / 80
ภังคานุปัสสนาญาณ ญาณตามเห็นความสลาย, ปรีชาหยั่งเห็นเฉพาะความดับของสังขารเด่นชัดขึ้นมาว่า สังขารทั้งปวงล้วนจะต้องแตกสลายไปทั้งหมด
(ข้อ ๒ ในวิปัสสนาญาณ ๙)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 41 / 80
มโนวิญญาณ ความรู้ที่เกิดขึ้นเพราะธรรมารมณ์เกิดกับใจ, ธรรมเกิดกับใจ เกิดความรู้ขึ้น, ความรู้อารมณ์ทางใจ
(ข้อ ๖ ในวิญญาณ ๖)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 42 / 80
มัคคญาณ ญาณในอริยมรรค, ปัญญาสูงสุดที่กำจัดกิเลสเป็นเหตุให้บรรลุความเป็นพระอริยบุคคลชั้นหนึ่งๆ;
ดู ญาณ ๑๖
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 43 / 80
มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องเห็นว่าทางหรือมิใช่ทาง
(ข้อ ๕ ในวิสุทธิ ๗)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 44 / 80
มิจฉาญาณ รู้ผิด เช่น ความรู้ในการคิดอุบายทำความชั่วให้สำเร็จ
(ข้อ ๙ ในมิจฉัตตะ ๑๐)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 45 / 80
มุจจิตุกัมยตาญาณ ดู มุญจิตุกัมยตาญาณ
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 46 / 80
มุญจิตุกัมยตาญาณ ญาณอันคำนึงด้วยใคร่จะพ้นไปเสีย,
ความหยั่งรู้ที่ทำให้ต้องการจะพ้นไปเสีย คือ ต้องการจะพ้นไปเสียจากสังขารที่เบื่อหน่ายแล้ว ด้วยนิพพิทานุปัสสนาญาณ
(ข้อ ๖ ในวิปัสสนาญาณ ๙)
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 47 / 80
ยถาภูตญาณ ความรู้ความเป็นจริง, รู้ตามที่มันเป็น
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 48 / 80
ยถาภูตญาณทัสสนะ ความรู้ความเห็นตามเป็นจริง
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 49 / 80
วิจารณญาณ ปัญญาที่ไตร่ตรองพิจารณาเหตุผล
แสดงผลการค้น ลำดับที่ 50 / 80
จากคุณ :
วงกลม   
- [
20 มิ.ย. 52 13:13:58
]
|
|
|
