Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com  


 
อภิธรรม(วันละ3นาที)ที่พันทิพ - ตอนที่ 2 - วิเสสลักษณะ และประเภทของจิต ๔ ติดต่อทีมงาน

นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ 
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พร้อมด้วยพระสัทธรรมและหมู่พระอริยสงฆเจ้า 
======================================================


สวัสดีครับเพื่อนๆชาวห้องศาสนา กระทู้นี้เป็นตอนที่ ๒ ต่อจากตอนที่แล้ว

เมื่อวานนี้ได้ อธิบายถึงว่า ปรมัตถธรรมนั้น มี ๔ อย่างคือ จิต เจตสิก รูป และนิพพาน

และ ปรมัตถธรรมนั้น จะมีลักษณะ สองประเภทอยู่เสมอ คือ 
        - วิเสสลักษณะ      และ        - สามัญลักษณะ

สามัญลักษณะ นั้น ทุกๆท่านรู้จักกันดีอยู่แล้ว ซึ่งก็ได้แก่ ไตรลักษณ์ คือ
     อนิจจลักษณะ ทุกขลักษณะ อนัตตลักษณะ 

ส่วน วิเสสลักษณะ นั้น คืออะไร ?

----------------------------------------------------------------

จะขอยกคำอธิบายจาก คู่มืออภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉท(หรือบท)ที่ ๑ มาแสดงดังนี้นะครับ

วิเสสลักษณะ เป็น ลักษณะพิเศษประจำตัว เป็นลักษณะพิเศษจำเพาะตัว 
ของปรมัตถธรรมแต่ละอย่าง ซึ่งไม่ เหมือนกันเลย แต่ผิดแผกแตกต่างกันทั้งนั้น 
วิเสสลักษณะนี้มี ๔ ประการ คือ ลักษณะ รสะ ปัจจุปัฏฐาน และ ปทัฏฐาน 

   - ลักษณะ           (เครื่องแสดง)
   - รสะ                   (กิจการงาน)
   - ปัจจุปัฏฐาน    (อาการปรากฏ)
   - ปทัฏฐาน          (เหตุใกล้ให้เกิด) 

เพราะเหตุว่า วิเสสลักษณะนี้มี ๔ ประการดังกล่าวมาแล้วนี้ 
จึงได้ชื่อว่า ลักขณาทิจตุกะ แปลว่า ธรรมที่มีองค์ ๔ อันมีลักษณะ เป็นต้น

----------------------------------------------------------------

เมื่อท่านผู้อ่านได้เข้าใจแล้วว่า ปรมัตถธรรม ทุกอย่างจะมี วิเสสลักษณะเฉพาะตนๆ

ต่อไปเราลองมาดูกันนะครับว่า วิเสสลักษณะของ จิต นี้เป็นอย่างไร

----------------------------------------------------------------

วิเสสลักษณะ (หรือ ลักขณาทิจตุกะของจิต) ก็มีครบบริบูรณ์ทั้ง ๔ ประการคือ

     วิชานน ลกฺขณํ 
        มีการรู้อารมณ์ เป็นลักษณะ

     ปุพฺพงฺคม รสํ 
        เป็นประธานในธรรมทั้งปวง เป็นกิจ

     สนฺธาน ปจฺจุปฏฺฐานํ 
         มีการเกิดต่อเนื่องกันไม่ขาดสาย เป็นอาการปรากฎ

     นามรูป ปทฺฏฐานํ 
         มีนามรูป เป็นเหตุใกล้ให้เกิด

======================================================


ลำดับถัดไป จะได้ยกคำอธิบายถึง ประเภทของ จิต ที่แสดงในแผนภาพด้านล่างมาแสดงนะครับ

จิต นั้นเมื่อ จำแนกเป็นประเภทตามอาการที่รู้นั้นก็ได้เป็น ๔ ประเภท คือ

๑. กามาวจรจิต เป็นจิตประเภทที่ข้องอยู่ ที่ติดอยู่ ที่หลงอยู่ ที่เจืออยู่ในกามตัณหา 
หรือเป็นจิตที่ส่วนมากท่องเที่ยววนเวียนอยู่ในกามภูมิ จิตประเภทนี้เรียกสั้นๆ ว่า กามจิต 
มีจำนวน ๕๔ ดวง

๒. รูปาวจรจิต เป็นจิตที่ถึงซึ่งรูปฌาณ พอใจที่จะเป็นรูปพรหม 
หรือเป็นจิตที่ท่องเที่ยวอยู่ในรูปภูมิ จิตประเภทนี้มีจำนวน ๑๕ ดวง

๓. อรูปาวจรจิต เป็นจิตประเภทที่เข้าถึงซึ่งอรูปฌาณ พอใจที่จะเป็นอรูปพรหมหรือ 
เป็นจิตที่ท่องเที่ยวอยู่ในอรูปภูมิ จิตประเภทนี้มีจำนวน ๑๒ ดวง

๔. โลกุตตรจิต เป็นจิตประเภทที่กำลังพ้นและพ้นแล้วจากโลกทั้ง ๓ คือ 
พ้นจาก กามโลก (กามภูมิ), จากรูปโลก(รูปภูมิ) และจากอรูปโลก (อรูปภูมิ) 
จิตประเภทนี้มีจำนวน ๘ ดวง 



 
 

จากคุณ : ชาวมหาวิหาร
เขียนเมื่อ : 22 ก.พ. 55 23:15:56




ข้อความหรือรูปภาพที่ปรากฏในกระทู้ที่ท่านเห็นอยู่นี้ เกิดจากการตั้งกระทู้และถูกส่งขึ้นกระดานข่าวโดยอัตโนมัติจากบุคคลทั่วไป ซึ่ง PANTIP.COM มิได้มีส่วนร่วมรู้เห็น ตรวจสอบ หรือพิสูจน์ข้อเท็จจริงใดๆ ทั้งสิ้น หากท่านพบเห็นข้อความ หรือรูปภาพในกระทู้ที่ไม่เหมาะสม กรุณาแจ้งทีมงานทราบ เพื่อดำเนินการต่อไป



Pantip-Cafe | Pantip-TechExchange | PantipMarket.com | Chat | PanTown.com | BlogGang.com