นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พร้อมด้วยพระสัทธรรมและหมู่พระอริยสงฆเจ้า
======================================================
สวัสดีครับ เมื่อวานนี้ ได้ยกคำอธิบาย ถิ่งสิ่งสองคู่แรก ที่ทำให้ โลภมูลจิตมีความแตกต่างไปถึง ๘ ประเภท คือ
คู่ที่ ๑ โส - อุ
โส (ย่อจาก) โสมนสฺสสหคตํ (เกิดพร้อมด้วยความดีใจ)
(โสม-มะ-นัด-สะ-สะ-หะ-คะ-ตัง)
อุ (ย่อจาก) อุเปกขาสสคตํ (เกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ)
(อุ-เปก-ขา-สะ-สะ-คะ-ตัง)
คู่ที่ ๒ สัม – วิป
สัม (ย่อจาก) ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ (ประกอบด้วยความเห็นผิด)
(ทิด-ถิ-คะ-ตะ-สัม-ปะ-ยุด-ตัง)
วิป (ย่อจาก) ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ (ไม่ประกอบด้วยความเห็นผิด)
(ทิด-ถิ-คะ-ตะ-วิป-ปะ-ยุด-ตัง)
วันนี้ จะได้ยกคำอธิบายของ คู่ที่ ๓ จาก คู่มืออภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉทที่ ๑ มาแสดงไว้ดังต่อไปนี้นะครับ
-----------------------------------------
คู่ที่ ๓ อสํ - สสํ
อสํ (ย่อจาก) อสงฺขาริกํ (เกิดขึ้นโดยไม่มีสิ่งชักชวน)
(อะ-สัง-ขา-ริ-กัง)
สสํ (ย่อจาก) สสงฺขาริกํ (เกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักชวน)
(สะ-สัง-ขา-ริ-กัง)
สิ่งชักชวน ชักนำ ชักจูง นั้น คือ สังขาร ที่แปลกันจนคุ้นหูว่า ปรุงแต่งนั่นเอง
สังขารในที่นี้หมายถึง กายปโยค วจีปโยค และ มโนปโยค
กายปโยค (การชักชวน ชักนำ ชักจูง ด้วยกาย) เช่น จูงมือไป กวักมือชี้มือ พยักหน้า ขยิบตา ทำท่าทางตบตี เป็นต้น
วจีปโยค (การชักชวน ชักนำ ชักจูง ด้วยวาจา) เช่น พูดเกลี้ยกล่อม ยกย่อง ยุยง กระทบกระเทียบ แดกดัน เป็นต้น
มโนปโยค (การชักชวน ชักนำ ชักจูง ด้วยใจ) เป็นการนึกคิดทางใจก่อน เช่นคิดถึงเรื่องสนุกสนานเพลิดเพลิน แล้วเกิดจิตโลภขึ้น หรือคิอถึงเรื่องไม่ดีไม่งามไม่ชอบใจต่างๆ ก็บันดาลโทสะขึ้น เป็นต้น
-------------------------------------------------
อสงฺขาริกํ เป็นการเกิดขึ้นเองโดยไม่มีสิ่งชักชวน จึงเป็นจิตที่มีกำลังเข้มแข็ง (ติกฺข)
-------------------------------------------------
ส่วน สสงฺขาริกํ นั้น เกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักชวน จึงเป็นจิตที่มีกำลังอ่อนไม่เข้มแข็ง (มนฺท)
เกิดขึ้นโดยอาศัยสิ่งชักชวนของตนเอง ก็มีปโยคได้ทั้ง ๓ คือ ทั้งกายปโยค วจีปโยค และมโนปโยค
แต่ถ้าเกิดขึ้นโดยอาศัยสิ่งชักชวนของผู้อื่น ก็มีปโยคเพียง ๒ คือ กายปโยค และวจีโยคเท่านั้น
-------------------------------------------------
วันนี้จะขอแสดงไว้ เพียงแค่เท่านี้ก่อนนะครับ แล้ววันพรุ่งนี้จะมาแสดงถึงเหตุที่จะทำให้เกิดแต่ละสิ่งใน ๓ คู่นี้
แก้ไขเมื่อ 27 ก.พ. 55 19:47:00
อภิธรรม(วันละ3นาที)ที่พันทิพ - ตอนที่ 7 - โลภมูลจิต สสังขาริกัง (เกิดขึ้นโดยมีสิ่งชักชวน)
