นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
=========================
สวัสดีครับ วันนี้ก็จะได้แสดงต่อถึงความสัมพันธ์ของ อกุศลกรรมบท ๑๐ และอกุศลจิต ๑๒ นะครับ
_____________________________________________
(ความจาก คู่มือ อภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉทที่ ๑...)
อกุศลกรรมบถ คือ ทางแห่งการกระทำบาปมี ๑๐ เรียกอกุศลกรรมบถ ๑๐ หรือ ทุจริต ๑๐ ได้แก่
๑. ปาณาติบาต ฆ่าสัตว์
๒. อทินนาทาน ลักทรัพย์
๓. กาเมสุมิจฉาจาร ล่วงประเวณี
ทุจริต ๓ ประการนี้ ย่อมเกิดทางกายทวาร เป็นกายกรรม ๓ หรือกายทุจริต ๓
๔. มุสาวาท พูดปด
๕. ปิสุณาวาท พูดส่อเสียด
๖. ผรุสวาท พูดคำหยาบ
๗. สัมผัปปลาป พูดเพ้อเจ้อไร้สาระ
ทุจริต ๔ ประการนี้ ย่อมเกิดทางวจีทวาร เป็นวจีกรรม ๔ หรือ วจีทุจริต ๔
๘. อภิชฌา ความเพ่งเล็งอยากได้
๙. พยาบาท คิดปองร้ายเขา
๑๐. มิจฉาทิฏฐิ มีความเห็นผิด
ทุจริต ๓ ประการนี้ ย่อมเกิดทางมโนทวาร เป็นมโนกรรม ๓ หรือ มโนทุจริต ๓
________________________________________
อกุศลกรรมบถ ๓ ได้แก่ ปาณาติบาต ผรุสวาท และ พยาบาท เกิดขึ้นโดยโทสมูลจิต อันมีโทสะเป็นมูลเหตุตัวนำ
กาเมสุมิจฉาจาร อภิชฌา และ มิจฉาทิฏฐิ รวม ๓ ประการเกิดขึ้นโดยโลภมูลจิต อันมีโลภะเป็นมูลเหตุตัวนำ
อทินนาทาน มุสาวาท ปิสุณาวาท และสัมผัปปลาป รวม ๔ ประการนี้
บางครั้งก็เกิดขึ้นโดยโลภมูลจิต อันมีโลภะเป็นมูลเหตุตัวนำ บางครั้งก็เกิดขึ้นโดยโทสมูลจิต อันมีโทสะเป็นมูลเหตุตัวนำ
________________________________________
ทั้งนี้จะเห็นได้ว่า อกุศลกรรมบถทั้ง ๑๐ นี้ ไม่ได้เกิดโดยโมหมูลจิตเลย แต่เกิดขึ้นโดยโลภมูลจิตหรือโทสมูลจิต
แต่ถ้ากล่าวโดยมูลเหตุแล้ว โมหะเป็นเหตุให้เกิดอกุศลกรรมบถได้ทั้ง ๑๐ ประการ
เพราะเมื่อโลภมูลจิตเกิดขึ้นก็มีโมหะเกิดขึ้นด้วย และเมื่อโทสจิตเกิดขึ้น ก็มีโมหะเกิดด้วยเหมือนกัน
เพราะโมหะเป็นรากเหง้าแห่งบาปอกุศลทั้งมวลดังกล่าวแล้ว กล่าวคือ
โลภจิต เกิด มีโลภเป็นเหตุนำ มีโมหะเป็นเหตุหนุน
โทสจิต เกิด มีโทสะเป็นเหตุนำ มีโมหะเป็นเหตุหนุน
โมหจิต เกิด มีโมหะเป็นตัวนำ ไม่มีอะไรเป็นเหตุหนุนเลย
________________________________________
วันนี้ก็ขอแสดงไว้เพียงเท่านี้ก่อนนะครับ
อภิธรรม3นาที - ตอนที่ 14 - สงเคราะห์อกุศลกรรมบถ ๑๐ กับ อกุศลจิต ๑๒
