นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
======================================================
สวัสดีครับเพื่อนๆทุกท่าน จากตอนก่อนๆ ก็ได้สนทนากันมาแล้วในเรื่องของ อกุศลจิต ๑๒ และอเหตุกจิต ๑๘
ซึ่งในตอนที่ 25 ก็ได้แสดงถึงเรื่องของวิถีจิตไว้ด้วยอย่างคร่าว ๆ
ในวันนี้ ก็จะได้ขึ้นเรื่องใหม่ คือเรื่อง โสภณจิต ๕๙ ดังต่อไปนี้นะครับ....
_________________________________________________
(ความจากคู่มือ อภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉทที่ ๑)
โสภณจิต กับ อโสภณจิต
จิตทั้งหมดซึ่งมีจำนวนโดยสังเขป โดยย่อ ๘๙ ดวง หรือ โดยพิสดาร ๑๒๑ ดวงนั้น ยังจำแนกเป็นโสภณจิต และอโสภณจิต ดังมีคาถาสังคหะเป็นคาถาที่ ๕ แสดงว่า
๕. ปาปาเหตุกมุตฺตานิ โสภณานีติ วุจฺจเร เอกูนสฏฺฐิ จิตฺตานิ อเถกนวุตีปิ วาฯ
แปลความว่า จิต ๕๙ ดวง ( โดยสังเขป ) หรือจิต ๙๑ ดวง ( โดยพิสดาร ) ซึ่งพ้นจาก อกุศลจิต และอเหตุกจิต นั้น เรียกว่า โสภณจิต
มีความหมายว่า
- อกุศลจิต ๑๒ ดวง
- อเหตุกจิต ๑๘ ดวง
รวมจิต ๓๐ ดวงนี้ เรียกว่า อโสภณจิต
- กามาวจรโสภณจิต ๒๔,
- รูปาวจรจิต ๑๕, อรูปาวจรจิต ๑๒,
- โลกุตตรจิต ( โดยย่อ ) ๘ หรือ ( โดยพิสดาร ) ๔๐ ดวง,
รวมจำนวนโดยย่อ ๕๙ หรือ โดยพิสดาร ๙๑ ดวงนี้ เรียกว่า โสภณจิต
โสภณจิต เป็นจิตที่ดีงามโดยแท้ เป็นจิตที่มีโสภณเจตสิกประกอบ ( เจตสิกเป็นธรรมชาติประเภทหนึ่ง ซึ่งประกอบจิต ปรุงแต่งจิตให้จิตประพฤติเป็นไปตามนั้น เจตสิกนี้มีแสดงโดยละเอียดในปริจเฉทที่ ๒ )
ส่วน อโสภณจิต ไม่ได้หมายความว่า เป็นจิตที่ไม่ดีงาม เพราะพระอรหันต์ก็ยังมีอเหตุกจิตซึ่งเป็นอโสภณจิตอยู่ จะกลายเป็นว่าพระอรหันต์ยังคงมีจิตที่ไม่ดีงามอยู่อีก ซึ่ง
ความเป็นจริงหาเป็นเช่นนั้นไม่ เพระพระอรหันต์เป็นผู้ที่สิ้นกิเลสทั้งปวงแล้ว เป็นผู้ที่มีจิตใจขาวสะอาดบริสุทธิ์หมดจดแล้ว หามีจิตใจอันไม่ดีไม่งามเหลืออยู่เลยแม้แต่น้อย ดังนั้น อโสภณจิต จึงมีความหมายแต่เพียงว่า เป็นจิตที่ไม่มีโสภณเจตสิกประกอบ
_________________________________________________
แก้ไขเมื่อ 07 เม.ย. 55 05:47:23
แก้ไขเมื่อ 06 เม.ย. 55 21:49:43
พระอภิธรรม3นาที - ตอนที่ 26 - โสภณจิต กับ อโสภณจิต - และ กามาวจรโสภณจิต ๒๔
