ความคิดเห็นที่ 2 สเหตุกมีความหมายว่ามีสัมปยุตตเหตุ คือ มีเหตุประกอบ สเหตุกจิตที่เป็นฝ่ายโสภณก็มี อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ  ประกอบตามควรแก่ที่จะประกอบได้...  สเหตุกกามาวจรกุศลจิต  เรียกว่า กามกุศลจิต หรือ มหากุศลจิต  ก็ได้  สเหตุกกามาวจรวิบากจิต เรียกว่า กามวิบากจิต หรือ มหาวิบากจิต  ก็ได้  สเหตุกกามาวจรกิริยาจิต เรียกว่า กามกิริยาจิต หรือ มหากิริยาจิต  ก็ได้ (ตารางข้างล่างนี้แสดง เหตุที่ประกอบกับกามาวจรโสภณจิต ๒๔ เทียบกับ อกุศลจิต ๑๒ และ อเหตุกจิต ๑๘) จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 เม.ย. 55 06:38:21

ความคิดเห็นที่ 3 กระทู้ก่อนหน้านี้ : พระอภิธรรม3นาที - ตอนที่ 26 - โสภณจิต กับ อโสภณจิต - และ กามาวจรโสภณจิต ๒๔ topic/Y11932515     topicstock/Y11932515 link สารบัญกระทู้ อภิธรรม3นาที ______________________________________________________ keyword ประจำวันนี้ : กามาวจรโสภณจิต ๒๔ ญาณสัมปยุต  ญาณวิปปยุต อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 เม.ย. 55 06:43:31

ความคิดเห็นที่ 4 แผนผัง จิต ๘๙ แสดงตำแหน่งของตอนปัจจุบัน จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 เม.ย. 55 06:44:52

ความคิดเห็นที่ 7 ภาพแผนผังแสดง โสภณจิต และ อโสภณจิต สำหรับดูทบทวน.. จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 เม.ย. 55 06:46:41

ความคิดเห็นที่ 8 _________ จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 9 เม.ย. 55 06:48:55

ความคิดเห็นที่ 9 คุณชาวมหาวิหาร ญาณวิปปยุตและญาณสัมปยุตต คือ จิตนั้นประกอบและไม่ประกอบด้วยปัญญา  ในที่นี้และตาม #1 คือ โมหเหตุ ใข่ไหมคะ ปัญญาในที่นี้ คือ อะไร -เหตุและผล -การวางใจ -ความฉลาด อยากทราบว่าในการทำกุศล ถ้าทำโดยปราศจากปัญญา (ถ้า choice ทั้ง 3 ไม่ถูกเลย กรุณาอธิบายเพิ่ม) จะเกิดผลอะไรกับบุคคลนั้น กระทู้พระอภิธรรมของคุณช่วยจุดประกายดิฉันได้มาก ทุกวันนี้เวลามีความโกรธดิฉันยังมานั่งแยกเลยว่า เป็นการทำงานของจิตดวงไหน เกิดขึ้นโดยมีเหตุชักชวนหรือไม่มีเหตุชักชวน  มันแปลกที่ว่าทำไมเราห้าม ความโกรธไม่ได้ แต่เราสามารถรู้ได้ว่าขณะนี้เรากำลังโกรธอยู่และพยายามทำให้มันดับลงไป จากกระทู้ก่อน เรื่องสันตีรณจิต ดิฉันยังไม่เข้าใจคุณเลย เพราะคุณบอกให้ดูใน #3 ดิฉันตามไปดู พบว่าสันตีรณจิตมี 3 ดวง แต่ที่ดิฉันถามไปมันเป็นเรื่องของเวทนาในสันตีรณจิตซึ่งคุณก็บอกเองว่า มี 2 ลักษณะ คือ อุเบกขาและโสมนัส  ไม่เป็นไรค่ะเอาไว้ถามนอกรอบก็ได้ ดิฉันเกรงใจคนอื่นที่เขามาศึกษาเนื้อหาตอนนั้นๆจากกระทู้ของคุณ คุณจะลำบากกับดิฉันไปอีกพักใหญ่ๆเลยล่ะ ทำไงได้ ก็ไฟมันติดแล้วนี่นะ ขอบคุณมากค่ะ จากคุณ : ning JFK. เขียนเมื่อ : 10 เม.ย. 55 08:24:19

ความคิดเห็นที่ 10 ตอบ คุณ ning นะครับ ปัญญา ในที่นี้ ได้แก่ อโมหเหตุ องค์ธรรมได้แก่ ปัญญาเจตสิก   ปัญญานี้อาจจะแบ่งคร่าวๆ ออกได้สามนัย คือ       - กัมมสกตาปัญญา เช่น ความเห็นถูกว่ากฏแห่งกรรมมีจริง บาปบุญ มีจริง เป็นต้น       - วิปัสสนาปัญญา เช่น ปัญญาพิจารณาเห็นขันธ์ ๕ และไตรลักษณ์ตามเป็นจริง       - โลกุตตรปัญญา ปัญญาที่แทงตลอดอริยสัจจ์ ในขณะแห่ง มรรคจิต ถ้าเป็นมหากุศลจิต ญาณสัมปยุต ก็คือ กุศลที่มีปัญญาเจตสิกเข้าประกอบ ถ้าเป็นมหากุศลจิต ญาณวิปปยุต ก็คือ กุศลที่ไม่มีปัญญาเจตสิกประกอบ เช่น การใส่บาตรของแม่ลูกคู่หนึ่ง คนเป็นแม่ใส่บาตรด้วยรู้ว่า บุญนั้นมีจริง วิบากแห่งบุญนั้นมีจริง ส่วนลูกที่ยังเด็กนักยังมิได้รู้เรื่องราวอะไร ก็ไปใส่บาตรกับแม่ แต่ก็ไม่ได้เข้าใจถึง เรื่องผลแห่งบาปบุญ เพียงแต่ทำไปตามที่แม่กล่าวให้ทำ เช่นนี้ บุญของแม่ย่อมเป็นญาณสัมปยุต ส่วนลูกเป็นกุศลญาณวิปปยุต การทำกุศลที่ประกอบด้วยปัญญา ย่อมเป็น ติเหตุกกุศล คือมีเหตุครบทั้งสาม ได้แก่ อโลภะเหตุ อโทสะเหตุ อโมหะเหตุ  เมื่อจะให้ผลวิบาก เช่นในขณะ ปฏิสนธิกาล ก็ย่อมให้เกิด วิบากที่เป็นติเหตุกเช่นกัน คือเกิดเป็นผู้มีปัญญา ประกอบในปฏิสนธิจิต และภวังคจิต ส่วนการทำกุศลด้วย ทวิเหตุกกุศล เมื่อให้ผล ก็อาจจะยังให้เกิดวิบากจิต ที่เป็น ทวิเหตุ คือมีเพียง อโลภะ อโทสะเหตุ แต่ไม่มี อโมหะ คือปัญญาเจตสิกเกิดขึ้น เรื่องสันตีรณจิต ในกระทู้ก่อนตอนที่ ๒๕ ที่ให้ดูรูปใน #3 จะเห็นว่ามีเพียง "อุ" และ "โสม"  ที่เขียนตัวย่อไว้ คือจะไม่มี โทมนัสเกิดขึ้นร่วมกับจิตนี้เลยน่ะครับ จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 10 เม.ย. 55 16:03:08

ความคิดเห็นที่ 11 แจ่มมาก คุณชาวมหาวิหาร ต่อไปถ้าคุณจะอธิบายอะไรเพิ่มมานิดๆหน่อยๆ ดิฉันว่าก็เป็นการดีทีเดียว อย่างที่ดิฉันถามไปเรื่องการทำกุศลโดยไม่มีปัญญา ก็ทำให้ได้รู้ถึง ปัญญาทั้ง 3 ระดับ และผลของการทำกุศลที่ประกอบและไม่ประกอบด้วยปัญญาอีกด้วย แต่ปัญหา คือ จะเพิ่มอะไรนิดๆหน่อยๆ ตรงไหนดีน่ะสิ 555...ไม่เป็นไร ให้นักศึกษาเขาถามกันเองละกัน สรุปเรื่องสันตีรณจิต จะไม่พิจารณาอารมณ์ที่ไม่ดี เพราะมีแค่อุเบกขากับเวทนา อย่างนั้นหรือคะ แต่สันตีรณจิตมีทั้งฝ่ายอกุศลวิปากและกุศลวิปาก...ไม่ใช่หรือ คุณมหาวิหาร ขอโทษที ดิฉันค้างเติ่งในหัว ขอบคุณมากค่ะ จากคุณ : ning JFK. เขียนเมื่อ : 10 เม.ย. 55 16:34:23

ความคิดเห็นที่ 12 ครับ คุณ ning สันตีรณจิตที่เป็นฝ่ายอกุศลวิบากนั้น จะเกิดพร้อมกับอุเบกขาเวทนาเท่านั้น ในอกุศลวิบากจิต ๗ นั้น เว้นไว้แต่ทุกขกายวิญญาณ  ๖ ดวงที่เหลือเป็นอุเบกขาหมดเลย เหตุผลนั้นก็ดูได้ใน ตอนที่ 21 - อกุศลวิบากจิต ๗ - เกิดพร้อมด้วยอุเบกขาเวทนา ยกเว้น กายวิญญาณจิตที่เกิดพร้อมด้วยทุกขเวทนา http://www.pantip.com/cafe/religious/topic/Y11860270/Y11860270.html http://topicstock.pantip.com/religious/topicstock/2012/03/Y11860270/Y11860270.html จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 10 เม.ย. 55 23:49:45

ความคิดเห็นที่ 13 เรียนถามคุณชาวมหาวิหารค่ะ ว่า กุศลวิบากจิต นั้น เวทนาที่เกิด ไม่มี " สุขเวทนา(ทางกาย)" เกิดเลยหรือคะ ทีตอนอกุศลวิบากเกิดยังมีทุกขเวทนา(ทางกาย)เกิดได้ แต่พอจะรับกุศลวิบากกลับไม่มีสุขเวทนา(ทางกาย) เกิดร่วมซะนี่!! จากคุณ : เอิงเอย เขียนเมื่อ : 11 เม.ย. 55 07:03:54

ความคิดเห็นที่ 14 คุณหนิง#9 กระทู้พระอภิธรรมของคุณช่วยจุดประกายดิฉันได้มาก ทุกวันนี้เวลามีความโกรธดิฉันยังมานั่งแยกเลยว่า เป็นการทำงานของจิตดวงไหน เกิดขึ้นโดยมีเหตุชักชวนหรือไม่มีเหตุชักชวน  มันแปลกที่ว่าทำไมเราห้าม ความโกรธไม่ได้ แต่เราสามารถรู้ได้ว่าขณะนี้เรากำลังโกรธอยู่และพยายามทำให้มันดับลงไป สาธุ อนุโมทนาด้วยค่ะ ในขณะที่วิปัสสนาจริงๆ เราสักแต่ว่ารู้ รู้ รู้...... เมื่อได้ศึกษาพระอภิธรรม  เมื่อจิตดวงใดเกิด เรามักระลึกรู้ได้เร็ว ได้ะเอียด คมชัด ที่สำคัญ รู้ว่า เป็นกุศล อกุศล ------------------------------------------------------ คุณหนิง#11 สรุปเรื่องสันตีรณจิต จะไม่พิจารณาอารมณ์ที่ไม่ดี เพราะมีแค่อุเบกขากับเวทนา อย่างนั้นหรือคะ แต่สันตีรณจิตมีทั้งฝ่ายอกุศลวิปากและกุศลวิปาก...ไม่ใช่หรือ คุณมหาวิหาร ขอโทษที ดิฉันค้างเติ่งในหัว คุณหนิงคะ สันตีรณจิต เกิดรับและไต่สวน อารมณ์ทั้งที่เป็นกุศล อกุศล คำถามว่า "ทำไมเวทนาที่เกิดร่วม กับอกุศลวิบากจิต ส่วนมากเป็นอุเบกขาเวทนา?"นั้น คุณหนิงลองสังเกต สิ่งที่เกิดขึ้นจริงๆ ในการระลึกรู้ตามจริง ว่า ในบรรดา เวทนาทั้งหลาย "อุเบกขาเวทนา" เกิดบ่อยกว่าเวทนาชนิดอื่นๆ สังเกตุตัวเองว่าในชีวิตประจำวัน ทุกขเวทนา(ทุกข์ทางกาย)เกิดตอนไหน เกิดตอนรับกระทบทางกาย เมื่อได้สัมผัสที่ไม่ดี หรือตอนที่มีอวัยวะน้อยใหญ่มีปัญหา(ป่วย)  ใช่ไหม แต่ขณะรับกระทบทางอายตนอื่น เรา เกิดทุกขเวทนา(ทุกข์ทางกาย)ไหม แต่ขณะที่รู้กระทบทางอายตนะอื่นๆ เวทนาเกิดเป็นชนิดใด? (เช่นเมื่อได้กลิ่นที่ไม่ดี มองเห็นรูปที่ไม่ดี .......) "ทุกขเวทนา" เกิด ตอนไหน? --------------------------------- พวกจิต ชาติวิบากทั้งหลาย ส่วนมากก็ทำให้เราเป็นทุกข์ก็ตอนรับกระทบทางกายที่ไม่ดีเท่านั้น แต่ชีวิตนี้ที่ทำให้เราเป็นทุุกข์ ส่วนมากก็ทุกข์ใจ ทั้งน้ั้นแหละ ทุกข์กายพอ หยุดรับกระทบ ก็หายทุกข์ แต่ทุกข์ใจ นี่ ตามจองเวร ให้ปวดหัวไม่จบไม่สิ้น แล้วทำไงไม่ต้องทุกข์ใจ ???? จากคุณ : เอิงเอย เขียนเมื่อ : 11 เม.ย. 55 07:26:32

ความคิดเห็นที่ 15 ขอบคุณทั้งคุณเอิงเอยและคุณชาวมหาวิหาร ที่พยายามจับมือแท็คทีมกันรวมทั้งอาจตั้งวอร์รูม เพื่อให้ดิฉันเกิดความเข้าใจจริงๆ  (^_^) จากที่คุยกันมาพอจะสรุปได้ว่า 1.สันตีรณจิตนั้นมี 3 ดวง แยกเป็น -สันตีรณจิตฝ่ายอกุศลวิบาก เกิดร่วมกับอุเบกขเวทนา -สันตีรณจิตฝ่ายกุศลวิบาก เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา -สันตีรณจิตฝ่ายกุศลวิบาก เกิดร่วมกับโสมนัสเวทนา อย่างนี้ คือ สันตีรณจิตนั้นพิจารณาอารมณ์ทั้งที่เป็นกุศลและอกุศล แต่อารมณ์ที่ไม่ชอบใจนั้น จัดอยู่ในเวทนาประเภทอุเบกขาเวทนา (ความจริงคงยากเนอะ ไม่ชอบใจแต่ไปลงในอุเบกขา) 2. เวทนาในสันตีรณจิตมี 2 ประเภท เท่านั้น คือ -อุเบกขาเวทนา (รับทั้งดีและไม่ดี) -โสมนัสเวทนา  (แต่เวลาพิจารณาอารมณ์ที่ดีมี 2 เวทนา คือ อุเบกขาและโสมนัส, โสมนัสเป็นขั้นกว่าของอุเบกขา) ดิฉันเข้าใจถูกแล้วหรือยัง คุณชาวมหาวิหาร หืดขึ้นคอมั้ย กว่าจะสอนนักศึกษาให้เข้าใจได้  เรียนจบไม่มีใบ cer ไม่เป็นไร อย่าให้เกรด d-dog ก็แล้วกัน แต่ช้าก่อนสหาย...ดิฉันบอกแล้วว่าไฟติดแล้ว ทั้งคุณชาวมหาวิหารและคุณเอิงเอยคงจะลำบากไปพักใหญ่ๆ ช่วยไม่ได้ ดิฉันมันประเภท Collateral damage......กร๊ากกกกกก...ขอให้บุญรักษาคุณทั้ง 2 คน ขอบคุณมากๆค่ะ จากคุณ : ning JFK. เขียนเมื่อ : 11 เม.ย. 55 09:33:42

ความคิดเห็นที่ 16 #13  ตอบคุณเอิงเอย   มีครับ สุขเวทนา เกิดขึ้นใน กุศลวิบาก - กายวิญญาณจิต ได้ครับ  ใน "อเหตุก-กุศลวิบากจิต ๘" มี       - กายวิญญาณจิต ที่เกิดร่วมกับ สุขเวทนา(ทางกาย) ๑ ดวง      - สันตีรณจิต ที่เกิดร่วมกับ โสมนัสเวทนา(สุขใจ) ๑ ดวง      - ที่เหลือ อีก ๖ เกิดร่วมกับ อุเบกขาเวทนา ดูเพิ่มเติมจากแผนผังใน ตอนที่ ๒๔ นะครับ topic/Y11885851    topicstock/Y11885851 _______________________________________________ ตอบคุณ ning #15.1  สันตีรณ ในฝ่าย อกุศลวิบาก นั้น ไม่มีจิตที่เกิดร่วมกับ โทมนัสเวทนา เป็นคู่กันเหมือนกับในกรณี กุศลวิบาก  ที่เป็นดังที่ก็ได้อธิบายไว้ในตอนที่ 22 ในความเห็นที่ #5 ไว้คร่าวๆ ครั้งหนึ่งแล้ว  topic/Y11869693    topicstock/Y11869693 ว่า โทมนัสเวทนาจะเกิดขึ้น ได้ใน โทสะมูลจิต เท่านั้น ซึ่งเป็นจิตที่มี โทสะเหตุประกอบ แต่ อกุศลวิบากนี้ เป็น อเหตุกจิต ที่ไม่มี โทสะเหตุประกอบ  โทมนัสเวทนาจึงไม่สามารถเกิดขึ้นร่วมได้เลย #15.2 เข้าใจถูกแล้วครับ ขอเสริมอีกนิดว่า สันตีรณจิต คือ จิตที่พิจารณาหรือไต่สวนอารมณ์นี้ เป็นจิต ที่เกิดขึ้นเร็วในระดับเสี้ยวของวินาที ที่เกิดต่อเมื่อ แสง สี เสียง กลิ่น สัมผัส ได้มากระทบทวารทั้ง ๕ เป็นการทำงานของจิต ที่รับอารมณ์ต่อจาก  ปัญจทวาราวัชชนะ และสัมปฏิฉันนะ เพื่อพิจารณาและไต่สวนอารมณ์ แล้วจึงส่งต่อไปยัง มโนทวาราวัชชนจิต เพื่อทำหน้าที่ โวฏฐัพพนะ ตัดสินอารมณ์ ว่าจะเสวยในชวนะจิต เป็นกุศล หรือ อกุศล    ดังนั้นสันตีรณ หรือ การพิจารณาไต่สวนอารมณ์นี้จึงเป็นการทำงานในส่วนหนึ่งของวิถีจิต ต่างไปจาก การที่เราพูดถึง การพิจารณาธรรมต่างๆ พิจารณาใคร่ครวญสิ่งนั้นสิ่งนี้ ซึ่งพิจารณาในแบบหลังนี้ เป็นการทำงาน ของวิถีจิตทีเกิดต่อกันนับ พันหมื่นแสนวิถี ที่ทำงานต่อเนื่องกันไป (คือเป็นคนละอย่างกัน) แก้ไขเมื่อ 11 เม.ย. 55 15:38:57 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 11 เม.ย. 55 15:02:15

ความคิดเห็นที่ 17 รับทราบค่ะ คุณชาวมหาวิหาร จากคุณ : ning JFK. เขียนเมื่อ : 11 เม.ย. 55 15:53:39

ความคิดเห็นที่ 18 อนุโมทนาสาธุนะครับ คุณning คุณเอิงเอย และทุกๆท่านที่ได้เข้ามาร่วมกันศึกษา สำหรับตอนถัดไปก็ติดตามได้ที่ลิ้งนี้นะครับ พระอภิธรรม3นาที - ตอนที่ 28 - มหากุศลจิต ๘ และ อรรถแห่งกุศล http://www.pantip.com/cafe/religious/topic/Y11953816/Y11953816.html http://topicstock.pantip.com/religious/topicstock/2012/04/Y11953816/Y11953816.html แก้ไขเมื่อ 13 เม.ย. 55 07:15:21 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 12 เม.ย. 55 06:19:13

ความคิดเห็นที่ 19 ขอบคุณ คุณชาวมหาวิหารมากค่ะ ที่สะกิดใจ ข้าพเจ้า คือ ทำไม สุขเวทนาทางกาย จึงเกิดประกอบกับ อเหตุกจิต เท่านั้น ทำไมไม่เกิดกับ สเหตุกจิต (ตามต้นกระทู้นี้) เช่น น่าจะเกิดกับ มหาวิบาก(กามาวจรโสภณ)จิต  ได้บ้าง แต่ไม่เป็นไรนะคะ เดี๋ยวข้าพเจ้า ค่อยๆ ศึกษาไป แบบเป็นคนชอบคิดมากน่ะค่ะ :) จากคุณ : เอิงเอย เขียนเมื่อ : 12 เม.ย. 55 08:52:31