ความคิดเห็นที่ 1 วิธีสาธยาย ก็เมื่อจะทำการสาธยาย พึงกำหนดปัญจกะทั้งหลายมีตจปัญจกะเป็นต้น แล้วทำการสาธยายด้วยการอนุโลมและปฏิโลม คือ พึงสาธยายโดยอนุโลมว่า  เกสา     โลมา     นขา     ทนฺตา     ตโจ (ผม)       (ขน)    (เล็บ)      (ฟัน)     (หนัง)  แล้วพึงสาธยายโดยปฏิโลมอีกว่า   ตโจ     ทนฺตา     นขา     โลมา      เกสา (หนัง)     (ฟัน)      (เล็บ)    (ขน)        (ผม) ลำดับนั้นพึงสาธยายในวักกะปัญจกะต่อไปว่า   มํสํ      นหารู      อฏฺฐี        อฏฐิมิญฺชํ     วกฺกํ   (เนื้อ)     (เอ็น)   (กระดูก)   (เยื่อในกระดูก)   (ไต)  แล้วสวดโดยปฏิโลมว่า  วกฺกํ     อฏฐิมิญฺชํ      อฏฐี    นหารู    มํสํ,    ตโจ    ทนฺตา    นขา    โลมา    เกสา  (ไต     เยื่อในกระดูก    กระดูก    เอ็น     เนื้อ     หนัง      ฟัน       เล็บ        ขน       ผม) ...................... พึงทำการสาธยายด้วยวาจาอย่างนี้ตั้ง ๑๐๐ ครั้ง ๑,๐๐๐ ครั้ง ๑๐,๐๐๐ ครั้ง เพราะว่าระเบียบแห่งกัมมัฏฐานย่อมจะคล่องตัว จิตจะไม่วิ่งพล่านไปทางโน้นทางนี้ ส่วนทั้งหลายย่อมปรากฏคือย่อมแจ่มชัดดุจแถวนิ้วมือและกระทู้รั้ว ฉะนั้น อ้างอิง : วิสุทธิมรรค เล่ม ๒ ภาคสมาธิ ปริเฉทที่ ๘ อนุสสติกัมมัฏฐานนิเทศ หน้าที่ ๑๘ แก้ไขเมื่อ 20 ก.พ. 55 06:33:09 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:23:38

ความคิดเห็นที่ 2 (ลำดับต่อไป เป็นรายละเอียดคำอธิบายของ โลมา-ขน ต่อจาก เกสา-ผม  ในกระทู้ที่แล้ว) ๒. อธิบาย โลมา – ขน ในบรรดาส่วนเหล่านั้น พึงทราบ ขน ก่อน ขนตามปกติมีประมาณ ๙๐,๐๐๐ ขุม  ว่าโดยสี ปกติก็ไม่เหมือนผม คือไม่ดำล้วนแต่มีสีทั้งดำทั้งเหลือง  โดยสัณฐาน มีปลายน้อมลง มีสัณฐานดังรากตาล  โดยทิศ เกิดในทิศทั้ง ๒  โดยโอกาส เว้นโอกาสที่ผมตั้งอยู่ และฝ่ามือ ฝ่าเท้า เกิดอยู่ตามหนังหุ้มสรีระนอกนั้นโดยมาก  โดยปริจเฉท เบื้องต่ำกำหนดด้วยรากพื้นเบื้องต่ำของตนอันแยงเข้าไปในหนังหุ้มสรีระประมาณเท่าปลายเหล็กจานเบื้องบนกำหนดด้วยโอกาส เบื้องขวางกำหนดด้วยส่วนของกันและกัน ขน ๒ เส้นไม่มีโดยที่แห่งเดียวกัน กำหนดดังนี้ เป็นการกำหนดด้วยส่วนที่เป็นสภาคกันของขนเหล่านั้น  ส่วนการกำหนดส่วนที่ต่างกัน ก็เช่นเดียวกับผมแล แก้ไขเมื่อ 20 ก.พ. 55 06:34:51 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:26:53

ความคิดเห็นที่ 3 ๓. อธิบาย นขา – เล็บ คำว่า นขา นี้เป็นชื่อของใบเล็บ ๒๐ ใบ เล็บทั้งหมดนั้น โดยสี  มีสีขาว  โดยสัณฐาน  มีสัณฐานดังเกล็ดปลา  โดยทิศ  เกิดในทิศทั้ง ๒ คือ เล็บเท้าเกิดในทิศเบื้องล่าง เล็บมือเกิดในทิศเบื้องบน  โดยโอกาส ตั้งอยู่หลังปลายนิ้วทั้งหลาย  โดยปริจเฉท  ในทิศทั้ง ๒ กำหนดด้วยเนื้อปลายนิ้ว ข้างในกำหนดด้วยเนื้อหลังนิ้ว ข้างนอกและปลายกำหนดด้วยอากาศ ด้วยขวางกำหนดด้วยส่วนของกันและกัน การกำหนดโดยนัยว่า เล็บ ๒ ใบไม่มีอยู่ร่วมกัน นี้เป็นการกำหนดด้วยส่วนที่เป็นสภาคกัน  ส่วนการกำหนดด้วยส่วนที่ต่างกันก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:29:04

ความคิดเห็นที่ 4 ๔. อธิบาย ทนฺตา – ฟัน คำว่า ทนฺตา ได้แก่กระดูกฟัน ๓๒ ซี่ ของผู้มีฟันเต็ม ฟันแม้เหล่านั้น  โดยสี มีสีขาว  โดยสัณฐาน มีสัณฐานหลายอย่าง จริงอยู่ บรรดาฟันเหล่านั้น ว่าด้วยฟัน ๔ ซี่ ตรงกลางแถวฟันข้างล่างก่อน มีสัณฐานเหมือนเมล็ดน้ำเต้าที่เขาตั้งเรียงไว้โดยลำดับที่ก้อนดินเหนียว  ฟันแต่ละซี่ในข้างทั้ง ๒ ของฟัน ๔ ซี่นั้นมีรากเดียว มีสัณฐานเหมือนดอกมะลิ ซ้อนตูม ถัดฟันนั้นไปเป็นฟันข้างละซี่มี ๒ ราก ๒ ง่าม มีสัณฐานเหมือนไม้ค้ำยัน  ถัดไปฟันข้างละ ๒ ซี่มี ๓ ราก ปลายก็ ๓ แง่ ถัดไปฟันข้างละ ๒ ซี่ ๔ รากปลายก็ ๔ แง่แล แม้ในแถวฟันข้างบนก็นัยนี้เหมือนกัน  โดยทิศ  เกิดในทิศเบื้องบน โดยโอกาสตั้งอยู่ในกระดูกกรามทั้ง ๒  โดยปริจเฉท เบื้องล่างกำหนดด้วยพื้นรากของตนอันตั้งอยู่ในกระดูกกราม เบื้องบนกำหนดด้วยอากาศ เบื้องขวางกำหนดด้วยส่วนแห่งกันและกันการกำหนดโดยนัยว่าฟัน ๒ ซี่ไม่มีรวมอยู่ด้วยกัน นี้เป็นส่วนกำหนดที่เป็นสภาคกัน  ส่วนการกำหนดส่วนที่ต่างกันก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:31:32

ความคิดเห็นที่ 5 ๕. อธิบาย ตโจ - หนัง คำว่า ตโจ ได้แก่หนังที่หุ้มร่างกายทั้งสิ้น เบื้องบนแห่งหนังมีผิวสีดำคล้ำและเหลือง เป็นต้น ซึ่งเมื่อลอกออกจากร่างกายทั้งสิ้น ก็จะได้ประมาณเท่าเมล็ดในพุทรา แต่หนัง  โดยสี ก็มีสีขาวเท่านั้น ก็แลภาวะที่หนังขาวนั้นย่อมปรากฏเมื่อผิวถูกลอกออก เพราะเหตุมีเปลวไฟลวกเอา และถูกฟันเป็นต้น  โดยสัณฐาน มีสัณฐานเหมือนร่างกายนั่นเอง นี้เป็นความสังเขปในข้อว่าโดยสัณฐานนี้ แต่ว่าโดยพิสดาร  หนังนิ้วเท้ามีสัณฐานดังรังไหม  หนังหลังเท้ามีสัณฐานเหมือนรองเท้าหุ้มส้น  หนังแข้งมีสัณฐานเหมือใบตาลห่อข้าว หนังขามีสัณฐานเหมือนอันเต็มไปด้วยข้าวสาร  หนังตะโพกมีสัณฐานดังผืนผ้ากรองน้ำอันเต็มไปด้วยน้ำ  หนังหลังมีสัณฐานดังหนังหุ้มโล่  หนังท้องมีสัณฐานเหมือนหนังหุ้มรางพิณ  หนังอกโดยมากมีสัณฐาน ๔ เหลี่ยม  หนังแขนทั้ง ๒ มีสัณฐานดังหนังหุ้มแล่งธนู  หนังหลังมือมีสัณฐานดังฝักมีด หรือมีสัณฐานดังถุงใส่โล่  หนังนิ้วมือมีสัณฐานดังฝักกุญแจ  หนังคอมีสัณฐานดังเสื้อปิดคอ  หนังหน้ามีช่องใหญ่น้อยมีสัณฐานดังรังตั๊กแตน  หนังศีรษะมีสัณฐานดังบาตร ก็แล พระโยคาวจรผู้จะกำหนดหนัง พึงส่งญาณมุ่งตรงขึ้นเบื้องบนตั้งแต่ริมฝีปากบน แล้งพึงกำหนดหนังที่หุ้มรอบปากก่อนเป็นอันดับแรก แต่นั้นจึงกำหนดหนังหุ้มกระดูก หน้าผาก  ต่อนั้นจึงส่งญาณเข้าไปโดยระหว่างกระดูกศีรษะและหนังหุ้มศีรษะ ดุจสอดมือเข้าไปโดยระหว่างแห่งบาตรที่สวมถลกฉะนั้น แล้วแยกความที่หนังเนื่องเป็นอันเดียวกันกับกระดูกออกจากกัน แล้วกำหนดหนังศีรษะ  ต่อนั้นพึงกำหนดหนังคอ ต่อนั้นพึงกำหนดหนังมือขวาทั้งโดยอนุโลมและปฏิโลม ครั้นแล้วพึงกำหนดหนังมือซ้ายโดยนัยนั้นเหมือนกัน  ต่อนั้นพึงกำหนดหนังหลัง ครั้นกำหนดหนังหลังนั้นแล้วจึงกำหนดหนังเท้าขวาทั้งโดยอนุโลมและปฏิโลม ครั้นแล้วพึงกำหนดหนังเท้าซ้ายโดยนัยเดียวกันนั้น  แต่นั้นพึงกำหนดหนังท้องน้อย หนังหน้าท้องหนังทรวงอกแลหนังคอโดยลำดับ ครั้นแล้งพึงกำหนดหนังใต้คางถัดหนังคอขึ้นมาจนถึงริมฝีปากล่างเป็นที่สุดจึงเสร็จ  เมื่อพระโยคาวจรกำหนดหนังหยาบ ๆ ได้อย่างนี้แม้หนังที่ละเอียดก็ย่อมปรากฏ โดยทิศ หนังเกิดในทิศทั้ง ๒ โดยโอกาส มันหุ้มร่างกายทั้งสิ้นอยู่  โดยปริจเฉท เบื้องล่างกำหนดด้วยพื้นที่มันตั้งอยู่ เบื้องบนกำหนดด้วยอากาศ นี้เป็นการกำหนดด้วยส่วนที่เป็นสภาคกันแห่งหนังนั้น ส่วนการกำหนดด้วยส่วนที่ต่างกันก็เช่นเดียวกับผมนั้นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:35:29

ความคิดเห็นที่ 6 ๖. อธิบาย มํสํ – เนื้อ คำว่า มํสํ ได้แก่เนื้อ ๙๐๐ ชิ้น เนื้อทั้งหมดนั้น  โดยสี มีสีแดงเช่นเดียวกับดอกทองกวาว  โดยสัณฐาน เนื้อปลีแข้งมีสัณฐานเหมือนข้าวสุกในห่อใบตาล เนื้อขามีสัณฐานดังลูกหินบด เนื้อตะโพกมีสัณฐานดังก้อนเส้า เนื้อหลังมีสัณฐานดังเยื่อลูกตาลสุก เนื้อสีข้างทั้ง ๒ มีสัณฐานเหมือนดินฉาบไว้บาง ๆ ที่ท้องฉาง เนื้อนมมีสัณฐานดังก้อนดินที่เขาผูกแขวนไว้ เนื้อแขนทั้ง ๒ ข้างมีสัณฐานดังหนูตัวใหญ่ที่ถลกหนังวางซ้อนกันไว้ เมื่อพระโยคาวจรกำหนดเนื้อหยาบ ๆอย่างนี้ แม้ส่วนที่ละเอียดก็ย่อมปรากฏ  โดยทิศ เกิดในทิศทั้ง ๒  โดยโอกาส มันตั้งหุ้มกระดูกไม่เกิน ๓๐๐ ท่อนไว้  โดยปริจเฉท เบื้องต่ำกำหนดด้วยพื้นที่ตั้งอยู่ที่โครงกระดูก เบื้องบนกำหนดด้วยหนัง ส่วนกว้างกำหนดด้วยส่วนของกันและกัน นี้เป็นการกำหนดส่วนที่เป็นสภาคกันของเนื้อนั้น ฝ่ายการกำหนดส่วนที่ต่างกันเช่นกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:44:59

ความคิดเห็นที่ 7 ๗. อธิบาย นหารู – เอ็น คำว่า นหารู ได้แก่เอ็น ๙๐ เส้น  โดยสี เอ็นทั้งหมดมีสีขาว  โดยสัณฐาน มีสัณฐานต่าง ๆ จริงอยู่ ในเอ็นเหล่านั้น  เอ็นใหญ่ที่รึงรัดร่างกายจับตั้งแต่ส่วนบนแห่งคอหยั่งลงไปทางข้างหน้า ๕ เส้น ทางข้างหลังก็ ๕ เส้น ทางข้างขวาก็ ๕ เส้น ทางข้างซ้ายก็ ๕ เส้น  แม้ทีรึงรัดมือขวาทางข้างหน้าก็ ๕ เส้น ทางข้างหลังก็ ๕ เส้น ที่รึงรัดมือซ้ายก็อย่างนั้น แม้ที่รึงรัดเท้าขวาทางข้างหน้าท้าวก็ ๕ เส้น ทางข้างหลังเท้าก็ ๕ เส้น ที่รึงรัดเท้าซ้ายก็อย่างนั้น ดังนี้แล  เอ็นใหญ่ ๖๐ เส้นอันได้นามว่า สรีรธารกา (เอ็นรึงรัดร่าง) รึงรัดร่างกายการหยั่งลงไป ซึ่งเรียกกันว่า กัณฑรา (เอ็นรากเหง้า) ก็มี เอ็นเหล่านั้นทั้งหมด มีสัณฐานดังต้นคล้าอ่อน ส่วนเอ็นอื่นๆ ตั้งคลุมตำแหน่งนั้น ๆ อยู่  ที่เล็กกว่าเอ็นสรีรธารกานั้นมีสัณฐานดังเส้นด้าย เอ็นอื่นที่เล็กกว่านั้นมีสัณฐานดังเถากระพังโหมนั่นแล อื่นที่เล็กกว่านั้นมีสัณฐานดังสายพิณใหญ่ อื่นมีสัณฐานดังเส้นด้ายอ้วน ๆ  เอ็นที่หลังมือและเท้ามีสัณฐานดังตีนนก เอ็นที่ศีรษะมีสัณฐานดังข่ายคลุมศีรษะทารก เอ็นที่หลังมีสัณฐานดังอวนเปียกที่เขาผึ่งไว้ที่แดด เอ็นอันแล่นไปตามองค์อวัยวะน้อยใหญ่นั้น ๆ ที่เหลือมีสัณฐานดังเสื้อร่างแหที่สวมร่างกายไว้  โดยทิศ เกิดในทิศทั้ง ๒  โดยโอกาส มันตั้งยึดกระดูกในร่างกายทั้งสิ้นอยู่ โดยปริจเฉท เบื้องต่ำกำหนดด้วยพื้นที่มันตั้งอยู่บนกระดูก ๓๐๐ ท่อน เบื้องบนกำหนดด้วยตำแหน่งที่มันตั้งจรดเนื้อและหนังอยู่ เบื้องขวางกำหนดด้วยส่วนของกันและกัน นี้เป็นกำหนดส่วนที่เป็นสภาคกัน ส่วนการกำหนดที่ที่ต่างกันก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:56:06

ความคิดเห็นที่ 8 ๘. อธิบาย อฏฺฐี – กระดูก คำว่า อฏฺฐี ความว่า ยกเว้นกระดูกฟัน ๓๒ ซี่เสีย ที่เหลือเป็นกระดูกประมาณ ๓๐๐ ท่อน อย่างนี้คือ กระดูกมือ ๖๔ ท่อน กระดูกเท้า ๖๔ ท่อน กระดูกอ่อนที่ติดเนื้ออยู่ ๖๔ ท่อน กระดูกส้นเท้า ๒ ท่อน กระดูกข้อเท้าข้างละ ๒ ท่อน กระดูกแข้งข้างละ ๒ ท่อน กระดูกเข่าข้างละ ๑ ท่อน กระดูกขาข้างละ ๑ ท่อน กระดูกสะเอว ๒ ท่อน กระดูกสันหลัง ๑๘ ท่อน กระดูกซี่โครง ๒๔ ท่อน กระดูกหน้าอก ๑๔ ท่อน กระดูกหัวใจ ๑ ท่อน กระดูกรากขวัญ ๒ ท่อน กระดูกสะบัก ๒ ท่อน กระดูกต้นแขน ๒ ท่อน กระดูกปลายแขนข้างละ ๒ ท่อน กระดูกคอ ๗ ท่อน กระดูกคาง ๒ ท่อน กระดูกจมูก ๑ ท่อน กระดูกเบ้าตา ๒ ท่อน กระดูกหู ๒ ท่อน กระดูกหน้าผาก ๑ ท่อน กระดูกกระหม่อม ๑ ท่อน กระดูกกะโหลกศีรษะ ๙ ท่อน กระดูกทั้งหมดนั้น  โดยสี มีสีขาว  โดยสัณฐาน มีสัณฐานต่าง ๆ กัน จริงอยู่ ในกระดูกเหล่านั้น  กระดูกปลายนิ้วเท้ามีสัณฐานดังเมล็ดบัว  กระดูกข้อกลางถัดกระดูกปลายนิ้วนั้นเข้ามามีสัณฐานดังเมล็ดขนุน  กระดูกข้อโคนมีสัณฐานดังบัณเฑาะว์  กระดูกหลังเท้ามีสัณฐานดังกองเหง้าคล้าที่ถูกบุบ  กระดูกส้นเท้ามีสัณฐานดังจาวตาลในลอนเดียว  กระดูกข้อเท้ามีสัณฐานดังลูกสะบ้าสำหรับเล่นที่ผูกไว้  กระดูกแข้งตรงที่ที่ตั้งลงในกระดูกข้อเท้า มีสัณฐานดังหน่อเป้งที่ถูกปอกเปลือก  กระดูกแขนท่อนเล็กมีสัณฐานดังคันธนู ท่อนใหญ่มีสัณฐานดังหัวงูผอม  กระดูกเข่ามีสัณฐานดังต่อมน้ำที่แหว่งไปข้างหนึ่ง  กระดูกแข้งตรงที่ตั้งจรดในกระดูกเข่านั้นมีสัณฐานดังเขาโคปลายทู่  กระดูกขามีสัณฐานดังด้ามพร้าและด้ามขวานที่ถากไม่เรียบ  กระดูกขาตรงที่ตั้งจรดในกระดูกสะเอวมีสัณฐานดังลูกสะบ้า  จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 05:58:19

ความคิดเห็นที่ 9 อฏฺฐี – กระดูก (ต่อ) กระดูกสะเอวตรงที่ตั้งจรดกับกระดูกขานั้นมีสัณฐานดังผลมะงั่วใหญ่ปลายปาด กระดูกสะเอวแม้เป็น ๒ ชั้น  แต่ติดเป็นอันเดียวกัน มีสัณฐานดังเตาของช่างหม้อ แต่ละชิ้นมีสัณฐานดังคีมช่างทอง  กระดูกตะโพกที่ตั้งอยู่ทางด้านปลายมีสัณฐานดังพังพานงูที่เขาวางคว่ำหน้าไว้ มีช่องเล็กช่องใหญ่ ๗ – ๘ แห่ง  กระดูกสันหลังข้างในมีสัณฐานดังห่วงดีบุกที่วางซ้อนกันไว้ ข้างนอกมีสัณฐานดังลูกประคำ ในระหว่างกระดูกสันหลังเหล่านั้น มีเดือยอยู่ ๒ ซี่คล้ายฟันเลื่อย  ในกระดูกซี่โครง ๒๔ ซี่ ซี่ที่ไม่เต็มมีสัณฐานดังเคียวแหว่ง ซี่ที่เต็มมีสัณฐานดังเคียวเต็มเล่ม ทั้งหมดมีสัณฐานดังปีกกางของไก่ขาว กระดูก ๑๔ ท่อนมีสัณฐานดังเรือนคานหามที่คร่ำคร่ากระดูกหัวใจมีสัณฐานดังจวัก  กระดูกรากขวัญมีสัณฐานดังมีดโลหะเล่มเล็ก ๆ  กระดูกสะบักมีสัณฐานดังจอบชาวสีหลที่เหี้ยนไปข้างหนึ่ง  กระดูกแขนมีสัณฐานดังด้ามแว่น  กระดูกปลายแขนมีสัณฐานดังรากตาลคู่  กระดูกข้อมือมีสัณฐานดังห่วงแผ่นตะกั่วที่เขาเชื่อมให้ติดกันตั้งไว้  กระดูกหลังมือมีสัณฐานดังกองหง้าคล้าที่ถูกบุบ  กระดูกข้อโคนนิ้วมือมีสัณฐานดังบัณเฑาะว์  กระดูกข้อกลางนิ้วมือมีสัณฐานดังเมล็ดขนุนไม่เต็มเม็ด  กระดูกข้อปลายนิ้วมีสัณฐานดังเมล็ดบัว  กระดูกคอ ๗ ท่อนมีสัณฐานดังแว่นหน่อไม้ที่คนใช้ไม้เสียบตั้งไว้โดยลำดับกัน  กระดูกคางอันล่างมีสัณฐานดังคีมเหล็กของพวกช่างโลหะ อันบนมีสัณฐานดังเหล็กสำหรับขูด  กระดูกกระบอกตาและกระบอกจมูกมีสัณฐานดังเต้าตาลอ่อนที่ควักจาวออกแล้ว  กระดูกหน้าผากมีสัณฐานดังเปลือกสังข์ที่วางคว่ำหน้าไว้  กระดูกหูมีสัณฐานดังฝักมีดโกนของช่างกัลบก  กระดูกในที่ที่หน้าผากกับกกหูติดกันเป็นแผ่นอยู่ตอนบนมีสัณฐานดังท่อนผ้าที่ยู่ยี่และเต็มไปด้วยเนยใส  กระดูกกระหม่อมมีสัณฐานดังกะโหลกมะพร้าวเบี้ยวที่ปาดหน้าแล้ว กระดูกศีรษะมีสัณฐานดังกะโหลกน้ำเต้าเก่าที่เขาเย็บตรึงไว้ โดยทิศ กระดูกเกิดในทิศทั้ง ๒  โดยโอกาส ว่าโดยไม่แปลกกันตั้งอยู่ทั่วร่างกาย แต่เมื่อว่าโดยแปลกกัน ในกระดูกเหล่านั้น กระดูกศีรษะตั้งอยู่บนกระดูกคอกระดูกคอตั้งอยู่บนกระดูกสันหลัง กระดูกสันหลังตั้งอยู่บนกระดูกสะเอว กระดูกสะเอวตั้งอยู่บนกระดูกขา กระดูกขาตั้งอยู่บนกระดูกเข่า กระดูกเข่าตั้งอยู่บนกระดูกแข้ง กระดูกแข้งตั้งอยู่บนกระดูกข้อเท้า กระดูกข้อเท้าตั้งอยู่บนกระดูกหลังเท้า  โดยปริจเฉท ภายในกำหนดด้วยเยื่อในกระดูก เบื้องบนกำหนดด้วยเนื้อ ที่ปลายและรากกำหนดด้วยส่วนแห่งกันและกัน นี้เป็นการกำหนดด้วยส่วนอันเป็นสภาคกันแห่งกระดูกเหล่านั้น ส่วนการกำหนดด้วยส่วนที่ต่างกันก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 06:01:22

ความคิดเห็นที่ 10 ๙. อธิบาย อฏฺฐิมิญฺชํ – เยื่อในกระดูก ว่า อฏฺฐิมิญฺชํ ได้แก่เยื่อในกระดูกอันอยู่เฉพาะภายในแห่งกระดูกนั้น ๆ เยื่อในกระดูกนั้น  โดยสี มีสีขาว  โดยสัณฐาน เยื่อในที่อยู่ภายในกระดูกท่อนใหญ่ ๆ มีสัณฐานดังยอดหวายใหญ่ที่เขาลนไฟแล้วสอดเข้าไว้ในกระบอกไม้ไผ่ เยื่อที่อยู่ภายในกระดูกท่อนเล็ก ๆ มีสัณฐานดังยอดหวายเล็กที่เขาล่นไฟแล้วสอดเข้าไว้ในปล้องไม้อ้อ  โดยทิศ เกิดในทิศทั้ง ๒  โดยโอกาส ตั้งอยู่ภายในกระดูก  โดยปริจเฉท กำหนดด้วยพื้นข้างในของกระดูกทั้งหลาย นี้เป็นการกำหนดด้วยส่วนที่เป็นสภาคกันแห่งเยื่อในกระดูกนั้น ส่วนการกำหนดด้วยส่วนที่ต่างกันก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 06:03:07

ความคิดเห็นที่ 11 ๑๐. อธิบาย วกฺกํ – ไต คำว่า ไต ได้แก่ก้อนเนื้อ ๒ ก้อนที่มีขั้วเดียวกัน ไตนั้น  โดยสี มีสีแดงอ่อนดังสีเมล็ดทองหลาง  โดยสัณฐาน มีสัณฐานดังลูกสะบ้าคู่ของเด็ก ๆ หรือมีสัณฐานดังผลมะม่วงแฝดติดอยู่ในขั้วเดียวกัน  โดยทิศ เกิดในทิศเบื้องบน  โดยโอกาส ไตนี้เป็นธรรมชาติที่ติดอยู่กับเอ็นเส้นใหญ่ที่แล่นออกลำคอมีโคนรวมเป็นเส้นเดียวกัน ไปได้หน่อยหนึ่ง แล้วแยกออกเป็น ๒ เส้นห่อหุ้มเนื้อหัวใจไว้  โดยปริจเฉท ไตกำหนดด้วยส่วนแห่งไต นี้เป็นการกำหนดด้วยส่วนที่เป็นสภาคกันของไตนั้น ส่วนการกำหนดด้วยส่วนที่ต่างกันก็เช่นกับผมนั่นแล จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 06:09:28

ความคิดเห็นที่ 12 อ้างอิงข้อมูลจาก  link : วิสุทธิมรรค เล่ม ๒ ภาคสมาธิ ปริเฉทที่ ๘ อนุสสติกัมมัฏฐานนิเทศ - กายคตาสติกัมมัฏฐาน และศึกษาเพิ่มเติมได้ที่  พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕  (ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ อาการ ๓๒) http://www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=25&A=27&Z=32 และอรรถกถา  พรรณนาทวัตติงสาการ http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=3 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 06:19:28

ความคิดเห็นที่ 13                           กุณปํ กุณเป ชาตํ               อสุจิมฺหิ จ ปูตินิ                ทุคฺคนฺเธ จาปิ ทุคฺคนฺธํ               เภทนมฺหิ จ วยธมฺมํ                          อฏฺฐิปุเฏ อฏฺฐิปุโฏ               นิพฺพตฺโต ปูตินิ ปูติกายมฺหํ                ตมฺหิ จ วิเนถ ฉนฺทํ               เหสฺสถ ปุตฺตา ทสพลสฺส.                          ซากศพเกิดในซากศพ               ของเน่าเกิดในของไม่สะอาด                ของเหม็นเกิดในของเหม็น               ของต้องเสื่อมสภาพ เกิดในของ                          กองกระดูกเกิดในกองกระดูก               ของเน่าเกิดในกายเน่า                เธอทั้งหลายจงกำจัดความพอใจในกายอันเน่านั้นเสีย ก็จักเป็นบุตรของตถาคตทศพล. http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=3 จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 06:47:12

ความคิดเห็นที่ 14 ขอบคุณเป็นอย่างยิ่งครับ คุณชาวมหาวิหาร เป็นบทความที่มีประโยชน์เป็นอย่างยิ่งครับ ขออนุญาตเข้ามาเก็บเกี่ยวความรู้บ่อยๆ นะครับ^^ จากคุณ : สุบรรณภักดิ์ เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 08:23:01

ความคิดเห็นที่ 15 สวัสดีค่ะ แวะทักทายคุณวิหาร.. สบายดีนะคะ เข้ามาโหวตให้ค่ะ ชอบจัง.. เด่วต้องอ่านละเอียดอีกหลายๆ รอบ.. ขอบคุณมากๆ เลยค่ะ จำครั้งแรกได้ ได้ปรินท์เอาไว้ใช้นึกตอนเดินจงกรม เจริญสติด้วย.. สงสัยต้องปัดฝุ่นเดินจงกรมกับนั่งสมาธิแล้วนึกอีกชุด .. ขออนุโมทนากับธรรมทาน ต่างๆ ที่ผ่านมาด้วยค่ะ... ขอให้เจริญในธรรมยิ่งๆ ขึ้นนะคะ :) ขอบคุณค่ะ..   ได้ระลึกอีกครั้ง...  ร่างกายเราก็เพียงเท่านี้.. จริงๆ .. Thx u again ka :) . จากคุณ : เลื้อย เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 08:45:29

ความคิดเห็นที่ 16 อนุโมทนาครับ ละเอียดดีครับ จากคุณ : ต่อmcu เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 10:45:27

ความคิดเห็นที่ 17 ถนัด ทันตา นักแล อิ อิ แก้ไขเมื่อ 20 ก.พ. 55 14:31:59 จากคุณ : กันดั้มตัวนี้สีชมพู เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 14:31:47

ความคิดเห็นที่ 19 สาธุ จากคุณ : Serene_Angelic เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 20:32:49

ความคิดเห็นที่ 20 ......มีภาพประกอบอย่างนี้ทำให้น่าอ่าน และทำความเข้าใจได้ง่ายขึ้นมากเลยค่ะ อนุโมทนาด้วยนะคะ จากคุณ : อธิโมกข์ เขียนเมื่อ : 20 ก.พ. 55 21:29:56

ความคิดเห็นที่ 21 เป็นประโยชน์ครับ อนุโมทนาด้วย จากคุณ : subyaey เขียนเมื่อ : 21 ก.พ. 55 17:18:47

ความคิดเห็นที่ 22 สาธุ สาธุ ค่ะ save ไว้อ่านนะคะ จากคุณ : แสงสีขาว เขียนเมื่อ : 22 ก.พ. 55 10:41:27

ความคิดเห็นที่ 23 ขอบคุณ  คุณชาวมหาวิหารมากครับ ผมชอบคำนี้มากๆเลยครับ ได้ฟังแล้วคิดตาม(ตอนบวช  พระอุปัชฌาย์สอนก่อนที่จะไปทำหน้าที่ของตน  แค่นี้ผมก็กลับไปทำงานของตนได้แล้ว) เกสา     โลมา     นขา     ทนฺตา     ตโจ (ผม)       (ขน)    (เล็บ)      (ฟัน)     (หนัง) ผมจึงอยากเขียนเรื่องนี้อยู่เหมือนกัน(อยากนำภาพที่ถ่ายขยายขนาดโดยวิทยาศาสตร์มาลง) คือ  ชอบแล้วนึกอยากดูของตัวเอง  (ดูได้อย่างเดียวแต่ถ่ายไม่ได้สิครับ  พยายามหารูปในgoogleยังไม่เจอ) ยังไม่ได้ดูคือฟันของตัวเองครับ  ถ้าถอดแล้วเก็บแบบเดิมได้ก็คงได้ดูกันแน่ๆ สิ่งที่เห็นคือ 1 ขนาดปกติทั่วไปก็ดูได้แต่พอขยายขนาดแล้วรู้สึกอีกอย่าง 2.การเปลี่ยนแปลงของสิ่งนั้นในทุกๆวัน เป็นการดูด้วยสายตาเพียงเบื้องต้นเท่านี้แล ขอบคุณ  คุณชาวมหาวิหารครับ จากคุณ : แสวงหาปัญญา เขียนเมื่อ : 22 ก.พ. 55 14:27:48

ความคิดเห็นที่ 24 อนุโมทนา สาธุค่ะ จากคุณ : แม่น้องปัน เขียนเมื่อ : 23 ก.พ. 55 15:02:58

ความคิดเห็นที่ 25 พระพุทธเจ้าบำเพ็ญบารมีมาหลายอสงไขย และหลายแสนองค์ กว่าจะได้เป็นพระพุทธเจ้า น่าสรรเสริญ น่ายกย่องเป็นที่สุด. จากคุณ : สวัสดีครับสวัสดีค๋ะ เขียนเมื่อ : 24 ก.พ. 55 10:41:33

ความคิดเห็นที่ 26 อนุโมทนาสาธุกับทุกๆุท่านด้วยนะครับ #23 คุณแสวงหาปัญญาถ้าเขียนแล้วก็มาแบ่งปันกันอ่านบ้างนะครับ จากคุณ : ชาวมหาวิหาร เขียนเมื่อ : 26 ก.พ. 55 18:42:09